تشویق و تنبیه باید چه شکلی باشد ؟
تاریخ انتشار: ۲۷ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۱۸۱۹۲
تشویق و تنبیه یعنی چه؟ تشویق و تنبیه هر دو واژه‌های عربی هستند. تشویق در لغت‌نامه دهخدا به معنی آرزومند کردن یا به شوق آوردن کسی معنی شده و ریشه کلمه تنبیه هم به تنبه برمی‌گردد که به معنی آگاه یا بیدار کردن است.
در معنای اصطلاحی، شوق نتیجه دریافت محبت است و تشویق را می‌توان هرگونه رفتار یا عملی دانست که کسی برای خوشایند دیگری انجام می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تنبیه هم در اصطلاح ارائه یک محرک آزاردهنده (ناراحت کننده) به یک ارگانیزم است که نتیجه آن، کاهش قدرت فراوانی پاسخ هایی است که پیش از تنبیه انجام شده است، مانند: انتقاد شدید از یک دانش آموز پس از مشاهده ی رفتار خاص.(2)
شرطی کردن چه فرقی با تشویق و تنبیه دارد؟جایزه دادن به کودک در صورتی که به هدف تبدیل نشود، ایرادی ندارد. البته اینکه برای کودکمان چه هدیه‌ای بخریم هم اصول خودش را دارد.
خیلی از رفتارهایی که با عنوان تشویق و تنبیه مطرح می‌شوند، بیشتر شبیه شرطی کردن هستند. حالا شرطی کردن یعنی چه؟ ایوان پاولف فیزیولوژیست معروف روسی، در اوایل قرن 20، یک سری آزمایش انجام داد که نتایج آن با عنوان «شرطی شدن کلاسیک» معروف شد.او در آزمایشات خود پودر گوشت در دهان سگ می‌ریخت و سگ هم در واکنشی طبیعی بزاق ترشح می‌کرد. پاولف بعد از مدتی متوجه شد بزاق دهان سگ حتی با دیدن او هم ترشح می‌شود. دیدن ظرف غذا و صدای باز شدن در هم برای سگ تداعی غذا و در نتیجه ترشح بزاق می‌کرد. پاولف متوجه شد این تداعی صحنه‌ها برای سگ یک یادگیری به همراه دارد.
یعنی سگ یاد می‌گیرد هر موقع در باز می‌شود، غذا هم می‌آید. در شرطی کردن دو محرک شرطی و غیرشرطی کنار هم می‌آیند. مثلا محرک طبیعی و غیر شرطی برای ترشح بزاق دهان سگ، غذاست؛ اما سگ بعد از مدتی به محرک‌های همراه محرک طبیعی هم واکنش مشابه دارد و مثلا فقط با دیدن صاحب خود هم بزاقش ترشح می‌شود.
تشویق و تنبیه باید در خود عمل باشد! همین اتفاق در حوزه تربیت هم می‌افتد. بسیاری به تشویق و تنبیه شرطی نگاه می‌کنند؛ مثلا اگر برای مسواک زدن کودک، از انگیزه‌ای مثل شکلات استفاده کنید، کودک بعد از مدتی می‌فهمد مسواک و شکلات همراه هم هستند.اینجا دادن شکلات یا حذف آن به معنی تشویق و تنبیه نیست؛ درواقع اگر تشویق به معنی به شوق آمدن برای کاری باشد، در اینجا کودک برای مسواک زدن به شوق نمی‌آید و شوق اصلی برای شکلات است؛
درواقع عمل انسان یک طرح است. این طرح یا نتیجه می‌دهد یا نمی‌دهد. اگر عمل آدمی نتیجه داد، خود نتیجه می‌تواند مشوق او باشد که البته مشوقی قدرتمند و درونی است.(3)
جایزه را حذف کنیم؟ وقتی خود عمل و نتیجه واقعی‌اش مشوق باشد، فرد از روی رضایت و با میل خودش عمل را انجام می‌دهد. اما باید بدانیم که این مشوق درونی، با استدلال و اقناع حاصل می‌شود و اثر بلندمدت هم دارد. برای مشوق بیرون از عمل، باید مدام به بچه‌ها تذکر داد و مدام این مشوق‌ها را به لحاظ کمیت و کیفیت بهبود داد و بدتر از آن کودک هیچ وقت به خاطر درستی کاری، آن را انجام نمی‌دهد. با این حال آیا ما باید جایزه رو از روند تربیتی کودک حذف کنیم؟ما گاهی می‌توانیم یک عنصر بیرونی را هم ضمیمه عمل و نتیجه‌اش کنیم. تا به صورت یک ضمیمه حاکی از آن نتیجه باشد. به شرطی که از حالت ضمیمه بودن فراتر نرود. اما گاهی اوقات این ویژگی معکوس می‌شود. بعضی افراد به جای اینکه نتیجه عمل را لحاظ کنند و بعد چیزی هم نمادی باشد حاکی از موفقیت، برعکس می‌شود. جایزه خودش حکم هدف را پیدا می‌کند.(4)
پس جایزه دادن به کودک در صورتی که به هدف تبدیل نشود، ایرادی ندارد. البته اینکه برای کودکمان چه هدیه‌ای بخریم هم اصول خودش را دارد.
پی نوشت:
1. بررسى تشویق از دیدگاه اسلام، غلام‌رضا دولتى، پایان نامه ى کارشناسى ارشد، 1377، ص 27 فرهنگ معین، محمد معین، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1350، صص 15 ـ 10.
2. روان‌شناسى تربیتى، برگردان: خویى نژاد و دیگران، ص 364.
3 . دکتر خسرو باقری
4. دکتر خسرو باقری
منبع: پارس نیوز
کلیدواژه: گوشت نتیجه تشویق تنبیه شرطی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارس نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۱۸۱۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تهران قدیم | طولانی‌ترین خیابان تهران ۶۹ سال قبل این شکلی بود
به گزارش خبرآنلاین از سازمان اسناد و کتابخانه ملی، محمود پاکزاد از اولین عکاسانی است که تاریخ خیابان‌های تهران را مصور و مستند کرده است، البته از جمله شهرهایی که پاکزاد برای عکاسی به آنها سفر کرده می‌توان به اصفهان، شیراز، تبریز، گرگان، اهواز،آبادان، خرمشهر، همدان، آذربایجان، قم، شهرهای شمالی ایران اشاره کرد. پاکزاد در سال ۱۳۷۷ خودش را بازنشسته کرد و در سال ۱۳۷۸ عکس‌های خود را به سازمان اسناد ملی اهدا کرد.
تصویر زیر از مجموعه عکس‌های محمود پاکزاد از خیابان ولیعصر(عج) تهران در سال ۱۳۳۴ است. خیابان ولیعصر تهران یکی از شاه‌راه های ارتباطی در مسیر شمال به جنوب و برعکس در شهر تهران است. تا پیش از انقلاب اسلامی ایران خیابان ولیعصر را با نام خیابان پهلوی می‌شناختند. خیابان ولیعصر به‌واسطه درختان چنارش نیز شهرت زیادی دارد؛ گرچه که در گذشته تعداد این درختان بسیار بیشتر از امروز بود.
۲۳۳۲۳۳
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902609
امام جمعه بلوک براثر سانحه تصادف درگذشت